Optimisme!

Heb ik al gezegd dat ik optimistisch ben over de toekomst van Egypte? Voor alle duidelijkheid: ik ben heel optimistisch! Mijn perceptie is geen idealistisch zweven, maar gebaseerd op de plaatselijke werkelijkheid/-heden. Elke week worden er stappen vooruit gezet. Soms een stap achteruit, zoals met de sektarische conflicten, maar die worden dan weer gecounterd door prachtige initiatieven voor nationale eenheid en gelijkheid. De revolutie leeft! Vorige vrijdag was daarvan een bewijs. Tahrir ademde de oorspronkelijke eisen van deze revolutie: rechtvaardigheid, gelijkheid en democratie. Vrijdag was de dag van de ‘ECHTE’ revolutionairen, van de activisten die erbij waren op 25 januari. Geen wonder dus dat de leiding van de Moslimbroeders opriep om 27 mei te boycotten. Meer nog, op hun website stond te lezen dat al wie vrijdag naar Tahrir ging, landsverraders waren. Een staaltje hypocrisie. En alweer een teken dat het Moslimbroederschap niet zo sterk is als vermoed. De jongere garde ging lekker wel naar Tahrir. De publieke opinie – wat dat ook is – reageerde met opgetrokken schouders: “Dat is de politiek van de moslimbroeders, die draait met de wind. De ene keer voor de revolutie, de andere keer tegen.”

Heb ik al gezegd dat ik de revolutionairen bewonder? Voor alle duidelijkheid: met mijn hand op mijn hart buig ik neder voor de martelaars en activisten van deze revolutie. Zij zijn de zuurstof van dit democratiseringsproces. Zij zijn de bakens die ervoor zorgen dat deze revolutie niet wordt gegijzeld. Deze revolutie gaat gestaag vooruit. Wat een buitengewone inspanningen worden er geleverd door de activisten! Ik zie mijn vrienden niet meer. Alleen op Tahrir, achter een microfoon of een stapel pamfletten. De rest van de week bestaat hun leven uit politieke analyses, discussiegroepen in burgercommittees, het schrijven van nieuwe partijprogramma’s, het organiseren van vakbondsverkiezingen en –acties.

Heb ik al gezegd dat Egypte een enorme positieve energie uitstraalt? Voor alle duidelijkheid: dit is de energie van een democratie in wording! Dit is geen hocuspocus gevoel, maar een zinderend zijn van hoop. We gaan door enorm zware tijden. Veel Egyptenaren hebben de luxe niet om naar Tahrir te komen, want ze moeten eten op tafel zien te krijgen voor hun hongerige kinderen. Maar toch hebben ze hoop. Eigenlijk hebben ze niets anders dan hoop. Misschien klinkt dit grof uit de mond/pen van een buitenlandse die deze woorden schrijft terwijl ze een glas vers sinaasappelsap drinkt, maar ik durf te stellen dat het feit dat ze opnieuw hoop hebben, een hele vooruitgang is. De heropleving van hoop is enorm revolutionair in Egypte! Die hoop wordt met argusogen gevolgd door de vijanden van de Arabische revolutie. Want hoop doet leven. Hoop doet strijden.

Heb ik al gezegd dat dit het begin is van het einde van het zionistische imperialisme? Voor alle duidelijkheid: dit is het begin van het einde van Israel, Saoudi-Arabie en de corrupte leiders van de hele Arabische wereld and beyond. Dit is een nieuwe golf van democratisering, van gelijke rechten. Er zullen nog zware en bloederige slagen geleverd worden, maar rechtvaardigheid zal en moet overwinnen! Het Arabische volk bevrijdt zich van de ketens van zijn eigen dictators en hielenlikkers van een wereldorde gebaseerd op uitbuiting en ongelijkheid. De geschiedenis als slingerbeweging. Subhan Allah, dat we getuige mogen zijn van dezelfde slingerbeweging uit de tijd van de profeet Mohamed, vrede zij met hem! Een tijd van strijd voor rechtvaardigheid, gelijkheid en democratie.

Keuzes

Mijn schoonvader heeft zijn koeien verkocht. Overleven met een pensioen van 50 euro per maand lukt niet meer. Ooit stond hij aan het hoofd van het Egyptische Olympische Committee. Hij is een trots man. Hij hield van Abdel Nasser. Hij staat achter de revolutie. Hij gelooft in een Egyptische renaissance. Voor zijn kleindochters. Ondertussen moet het land zichzelf weten redden. Keuzes maken. Opofferingen doen. Met pijn in het hart verkocht hij zijn twaalf koeien. Geen romerige melk meer. De boerderij blijft, voorlopig.

Mijn schoonouders komen uit de typische plattelandsmiddenklasse. Opgegroeid in de Nijldelta, werden ze beiden omwille van hun knappe schoolprestaties toegelaten op de universiteit van Cairo. Daar begon hun liefdesverhaal. Ze kozen voor elkaar. Ze kozen voor een toekomst in Cairo. Ze kozen voor drie kinderen. Ze kozen voor een leven waarin keuzevrijheid centraal staat. Alleen werd die vrijheid telkens meer beknot. Eerst onder Sadat, die het sociale systeem privatiseerde, waardoor ze plots moesten betalen voor het onderwijs van hun zonen. Geen keuze meer voor een eigen appartement in Cairo. Gewoon een huurappartement. Dan Mubarak, die het hele land privatiseerde. Het irrigatiesysteem op en rond de boerderij werd gemonopoliseerd door een rijke boer van de Nationaal Democratische Partij. De helft van de opbrengst van de sinaasappeloogst ging naar die man. Uit noodzaak werd de grond dan maar verkocht, en daarmee hun keuzevrijheid.

Wat de revolutie betekent voor de modale Egyptenaar, is een herleving van de keuzevrijheid. Hoewel nog heel beperkt, kan men weer kiezen! Kiezen voor een grondwetsverandering, kiezen voor een politieke partij, kiezen voor een toekomst. Mensen durven weer te kiezen! En dat is enorm bevrijdend. Ze kiezen ervoor om hun vrijheid op te eisen op Tahrir en andere pleinen in Egypte. Ze kiezen ervoor om niet langer stil te zijn. De keuzes zijn soms moeilijk. Offers worden gebracht. Men denkt en handelt niet uit eigenbelang, maar in het belang van de toekomst. Net zoals mijn schoonvader. Door zijn koeien te verkopen, geeft hij zijn omgeving de mogelijkheid om iets op te bouwen.

Ook ik en mijn man hebben keuzes gemaakt. Goed, wij leven in een luxesituatie. Wij leven nog altijd halftijds in Belgie, maar wij hebben ervoor gekozen om actief de revolutie te steunen. Dit is geen periode om carriere te maken en eigen winsten na te jagen. Ook voor ons is het financieel erg zwaar. De school van de kindjes kunnen we eigenlijk niet meer betalen. We zouden ervoor kunnen kiezen om ons nu definitief in Belgie te vestigen, maar dat willen we niet. Niet nu! Niet tijdens dit historisch moment! Dus hebben we een andere keuze gemaakt. We geven de meisjes thuisonderwijs. En hoe bevrijdend is die keuze!

Onze keuze voor thuisonderwijs werd mede geinspireerd door de revolutie. Ook wij voelen weer de durf om nieuwe wegen te bewandelen en de toekomst kleur te geven. Wat ons enorm verbaasde, is dat ook andere middenklasse Egyptenaren deze keuze hebben gemaakt. Niet alleen omwille van financiele redenen, maar ook en vooral omwille van een geloof in keuzevrijheid. Ze willen niet langer dat hun kinderen geindoctrineerd worden door het corrupte, egoistische schoolsysteem. Ze willen dat hun kinderen kritisch en open leren zijn, dat ze creatief durven zijn. Dat ze de vrijheid hebben om zichzelf te ontplooien in harmonie met de samenleving. Thuisonderwijs is geen gemakkelijke keuze en vergt de nodige offers, maar we bundelen onze krachten. En vrijdag gaan we samen naar Tahrir, om keuzevrijheid voor alle Egyptenaren op te eisen!

Mijn pen als wapen

Bijna dagelijks ontvang ik mails van vrienden, kennissen en journalisten uit Belgie met de vraag hoe de toestand in Egypte nu eigenlijk is. De toestand? Welke toestand? De revolutie? Wel, die gaat goed. Journalisten vragen me ook naar interessante contacten die ze – op enkele uitzonderingen na – online kunnen interviewen om een beeld te krijgen van ‘de toestand’. Ik vraag hen dan waarom ze niet zelf naar Egypte komen. “Elke Egyptenaar kan je een beeld geven van de revolutie.”

In mijn eerste collumn over de revolutie stelde ik dat het schrijven over de huidige gebeurtenissen een verkrachting is van de realiteit. En dat is ook zo. Er zijn immers evenveel realiteiten als dat er Egyptenaren zijn – of beter gezegd mensen in Egypte, want ook vluchtelingen, expats en buitenlanders beleven hun eigen realiteit. Schrijven reduceert de complexiteit tot enkele algemene stellingen, die afbreuk doen aan de diversiteit van de realiteit. Toch is schrijven belangrijk, want de pen is een cruciaal wapen van de revolutie. Via de pen delen we informatie, meningen, inzichten en acties.

Wat me boos maakt, is dat de pennen van de westerse massamedia de revolutie bagateliseren en zelfs ontkennen. Ik lees ‘analyses’ die stellen dat de’ Arabische lente’ voorbij is. Wie is trouwens ooit op de proppen gekomen met deze belachelijke term, ‘de Arabische lente’. Zo lieflijk, fragiel. Nee, beste journalisten, dit is geen lente, maar een orkaan! Een Tsunami, om het in jullie termen te noemen. Hahaha, dat klinkt al beter, he! Een Tsunami kan je niet zomaar bagateliseren en ontkennen! Deze Tsunami zal de imperialistische wallen verwoesten!

Net omdat massamedia de publieke opinie en bijgevolg de politieke arena zo erg beinvloeden, zie ik het als mijn revolutionaire plicht om een tegenwicht te bieden aan de negatieve berichtgeving over de revolutie. Ik bied een zicht op mijn realiteit. Ik bied mijn stem. En dat is een stem van hoop en optimisme. Helaas worden mijn hoop en optimisme vaak negatief onthaald door westerse journalisten.Verschillende feiten worden me naar het hoofd geslingerd om me monddood te maken. Alleen zijn die feiten maar enkele facetten van de werkelijkheid.

De aanranding van een Amerikaanse journaliste op Tahrir! Ja, dat is een vreselijke realiteit. Maar tegelijkertijd zijn er andere realiteiten die wel hoopvol zijn, zoals het feit dat vele vrouwen zich op Tahrir in een wereld van gendergelijkheid wanen. Het sektaire geweld! Ja, er zijn inderdaad al tientallen doden en honderden gewonden gevallen bij aanvallen op de Koptische gemeenschap. Maar tegelijkertijd komen er tienduizenden moslims op straat tegen dit geweld. De oprichting van religieus extremistische partijen! Ja, zo bestaan er inderdaad enkele – bovendien gesponsord door Saoudisch oliegeld - maar is dit niet een verklaarbaar fenomeen in de context van een democratie-in-wording? Bovendien worden ze door de meeste Egyptenaren niet ernstig genomen.

Boos word ik ook van de hypocrisie van die ‘feitelijke berichtgeving’. Hoezo, Egyptenaren zijn een extreem volk? De extremisten in deze regio zijn de westerse vriendjes Israel en Saoudi-Arabie! Hoezo, Arabieren hebben een intrinsieke haat tegenover joden? Wie is ook alweer verantwoordelijk voor de Holocaust? Arabieren haten Israeli’s, want die hebben hun land afgepakt, hun dorpen verbrand en hun kinderen vermoord. Hoezo, Egyptenaren zijn niet klaar voor democratie? De imperialistische machten zijn niet klaar voor democratie, want democratie ondermijnt hun bestaansreden!

Kortom, hoe is ‘de toestand’ hier in Egypte? Dynamisch! Hoopvol! Een kruidvat aan alternatieven voor de bestaande imperialistische en zionistische wereldorde. Uiteraard zal die wereldorde zich hiertegen verzetten. En dat kan explosief worden. Maar uiteindelijk zal rechtvaardigheid overwinnen. Deze pen is mijn zeer minimale en uiterst bescheiden bijdrage aan de revolutie. Mijn pen is mijn wapen.  Ik geef maar een enkele realiteit mee, maar ik hoop hiermee de complexiteit van de revolutie mee kracht te geven.

Agenda

Ik ben verjaard. Van een goede vriendin kreeg ik een rood T-shirt met witte Arabische letters. De letters lezen ‘agenda’. Agenda. HET woord van de laatste maanden hier in Egypte. Iedereen beschuldigt iedereen van een agenda en iedereen heeft zijn eigen agenda. De revolutie is een agenda, of is de agenda een revolutie?

Agenda dus. Tijdens de eerste dagen op Tahrir werden de anti-Mubarak betogers ervan beschuldigd een Iraanse agenda te hebben. Jawel, Iraans. Want Iran zou de stabiliteit van Egypte in het gedrang hebben willen brengen om zo een burgeroorlog te veroorzaken en haar eigen invloed uit te breiden. De Iraanse klerus is trouwens handig op deze kar gesprongen, door de betogers te feliciteren. Helaas waren de betogers niet zo opgetogen en riepen ze leuzen tegen hun zogenaamde agenda, tegen Iran. Plots waren de betogers volgens de staatsmedia pionnen van het seculiere westen en was hun agenda tegen het islamitische karakter van Egypte gericht. Er werden beelden getoond van jonge vrouwen met korte T-shirts, hand in hand met jonge mannen. Het tentenkamp in het midden van Tahrir was een bordeel. Helaas bleek ook deze zogenaamde agenda niet erg overtuigend, want die jonge vrouwen met korte T-shirts hielden geen handjes met mannen, maar met zwaar gesluierde zusters. Door al deze complottheorieen over verborgen agenda’s begonnen de betogers zich te kleden met rode T-shirts waarop met witte letters ‘agenda’ stond geschreven. “Onze agenda, de revolutie!”, riepen ze. Of ook: “Onze agenda, democratie!” Zo, dat was klaar.

En dan waren er de ‘tegenbetogers’, met een toch wel erg duidelijk criminele agenda: geld verdienen. Totaal a-politiek. Momenteel staan verschillende hoge pieten van het Mubarak regime terecht op beschuldiging van het betalen van criminele individuen en bendes om de betogers te molesteren. De agenda van het Mubarak-regime: Egypte uitbuiten, uitzuigen en plunderen om zijn eigen politieke en financiele macht te consolideren. Het leger stond erbij en keek ernaar. Het leger is uiteraard iets heel flue, maar laten we spreken over de top van het leger. Wat was hun agenda? Wat is hun agenda nu? Tijdens de revolutie zelf zat de top van het leger in Washington te konkelfoezen. De VS zijn de grootste sponsor van het militaire apparaat in Egypte. Uiteraard heeft de legerleiding dus een eigen agenda: een status quo behouden waarin zij haar eigen invloed en rijkdom kan behouden en eventueel verstevigen. Vandaar de afwachtende houding van het leger. Pas wanneer Washington heel voorzichtig en uiterst hypocriet  - pas na de bloedige 28/1 - Mubarak opriep om naar de eisen van de betogers te luisteren, besliste de legertop om zelf de touwtjes in handen te nemen. Door Mubarak als persoon te laten vallen, was het pad vrij om legitiem aan de macht te komen en bovendien nog geliefd te zijn door het volk.

“Het volk en het leger, een hand!” riep de massa op Tahrir. Zelfs mijn schoonmoeder zong deze leuze achter haar fornuis, tijdens de bereiding van een feestmaal om de revolutie te vieren. Ondertussen is die eenheidshand ietwat plakkerig geworden. Bestoft en bezweet. Stinkend. Het leger heeft al enkele keren getoond dat haar agenda niet die van het volk is. Haar greep is sterk. De revolutionairen willen zo snel mogelijk een civiele regering, net om te voorkomen dat de macht van het leger nog sterker wordt. Het leger daarentegen ziet de mogelijkheid om zich onmisbaar te maken via de agenda’s van religieuze extremisten. Gedurende de laatste weken zijn de religieuze spanningen tussen moslims en christenen dramatisch toegenomen. Eergisteren nog vielen tientallen doden en honderden gewonden toen er in Imbaba, een volkse wijk in Cairo, een kerk en enkele gebouwen in brand werden gestoken. Het leger stond erbij en keek ernaar. Ook tijdens andere bloederige sektaire confrontaties heeft het leger amper ingegrepen. Welke agenda’s schuilen hierachter?

Ah! Agenda’s! Laten we beginnen met de buitenlandse spelers. Saoudi-Arabie bijvoorbeeld. Dat dictatoriale en fascistische regime zou verschillende extremistische salafi groeperingen steunen in Egypte. Salafi’s houden niet zo erg van democratie en vrije meningsuiting. Een democratisch Egypte is een aanval op het voortbestaan van die vettige zionisten. Israel. Idem dito. Amerika. Idem dito. En via Amerika kom ik weer bij de agenda van de legertop. Wat is die agenda? Voor mij is het steeds duidelijker dat de grootste vijand van de revolutie het leger is. Zolang het leger mede gefinancierd wordt door Amerika kan het geen revolutionaire plaats innemen. Zolang de corrupte legerleiding aan de macht blijft, wil het geen revolutionaire plaats innemen. Want voor de huidige legertop is er slechts een agenda: de revolutie hijacken. En dat mag niet gebeuren. Dat zal niet gebeuren! Vrijdag terug naar Tahrir!

Revolutionaire kwallen

Het was druk in de Sinai de voorbije week. De helft van middle class Cairo nam enkele dagen vakantie van de revolutie. Ook wij. Verwend, nietwaar? Of heel onrevolutionair. Vakantie nemen van de revolutie. De echte revolutionairen en de arbeiders bleven in Cairo. Op Tahrir, in de shisha cafeetjes, aan de fabriekspoorten. Duizenden arbeiders zijn al wekenlang aan het staken, voor hogere lonen, betere werkomstandigheden en voor nieuwe en eerlijk verkozen afgevaardigden. Duizenden activisten werken dag en nacht aan de programma’s van nieuwe politieke partijen, aan dialoog tussen de verschillende klassen, aan bewustmaking van de obstakels op de weg naar democratie. Wij dus niet.

Wij namen vakantie. Zee, zon en eten. Snorkelen, duiken en slapen. In de stad van Mubarak. Want Hosni Mubarak ligt nog altijd in een luxueuze kamer van het prive-ziekenhuis van zijn vakantieoord Sharm el Sheikh. Een muur van tanks beschermt hem van de boze buitenwereld. Ondertussen hebben de spoorarbeiders in Cairo zijn naam verwijderd uit de metro geschiedenis. Het station ‘Mubarak’ is niet meer. Het is nu het station ‘de Martelaren’. Overal in het land worden pleintjes, plaatsen, instituten en scholen herdoopt. Duizenden ‘Mubarak basisscholen’ en ‘Suzanne parken’ krijgen een nieuwe naam. Een creatief proces, dat in zijn eenvoud eigenlijk heel emancipatorisch is.

Maar dit alles ontvluchtten wij dus even. Althans, dat was de intentie. Want de revolutie zit overal. Ook in de Sinai. De snelweg naar Sharm was geblokkeerd door betogende Bedouinen die de vrijheid eisten van hun broeders die om politieke redenen al jarenlang zitten opgesloten. Immers, de Bedouinen waren door het Mubarak regime gehaat omwille van hun wapensmokkel naar Gaza. Om Israel gunstig te stemmen, hield de Egyptische politie geregeld raids in de Sinaibergen en werden telkens tientallen mannen en jongens gearresteerd en gemarteld. De interimregering heeft beloofd de politieke gevangenen vrij te laten. We zullen zien ...

Ook in Sharm zelf laten de Bedouinen van zich horen. Alleen al het feit dat hun muur van stilte is doorbroken door hoop, is revolutionair. Openlijk en hoopvol bediscussieren ze het politieke gebeuren. Jonge en oude generaties, werklozen en hotelhouders. De eersten hebben weer hoop op werk en een toekomst, de laatsten zijn hoopvol dat hun stum eindelijk gehoord zal worden in Cairo. Inderdaad,  de interimregering heeft al tijdens een officieel bezoek aan de Sinai laten weten dat ze de band met het schiereiland wil verstevigen en dat ze de stem van de Bedouinen wil horen in de verdere economische ontwikkeling ervan. We zullen zien ...

Nee, aan de revolutie ontsnapten we niet. Zelfs niet in het water. Sinds de nederlaag van de politie tijdens de hoogtedagen op Tahrir, heeft de politie zich op vele plaatsen teruggetrokken. Al gedurende drie maanden zijn er geen politiepatrouilles meer in de Rode Zee om illegale visvangst in te perken. Het zeereservaat Ras Mohamed is waarschijnlijk de enige plek in Egypte die lijdt onder de afwezigheid van de politie. Een plotse overbevissing heeft het hele ecosysteem uit zijn evenwicht gehaald, met als resultaat een invasie van kwallen. Zelfs op dertig meter diepte bleven de kwallen tegen mijn duikersbril plakken. Ik dook letterlijk in de kwallen. Mijn eerste reactie was heel onrevolutionair: “Ik wil eruit!” Maar dan trachtte ik de schoonheid in de chaos te zien en al gauw danste ik mee op de betoverende kwallengolven.

Deze chaos is uiteraard een strategie van de kwallen van het ‘oude’ regime om de revolutie droog te leggen. Uit eigenbelang willen vele mensen de politie terug in het openbare leven. De politie – de sterkste bondgenoot van Mubarak – wil niet structureel terug zo lang ze geen garantie krijgt dat haar criminele daden niet worden vervolgd. En die garantie kan de interimregering niet geven, want dat betekent een nieuwe bezetting van Tahrir. Ondertussen vormen er zich vrijwillige zeewachten van Bedouinen om de illegale vissers en hun kwallen tegen te gaan. We zullen zien ...